electrocd

Micro-lieux

Nikos Stavropoulos / Alexander Pepelasis

7/8 Blow Up, Italie

… la dynamique des timbres utilisés sont étonnants, capables de passer de très hautes fréquences à des diatribes subsoniques qui déplacent les pierres. Ondarock, Italie

  • Leeds Beckett University

CD (IMED 19159)

  • Étiquette: empreintes DIGITALes
  • IMED 19159
  • 2019
  • UCC 771028215928
  • Durée totale: 69:12
  • OGpak
  • 125 mm × 125 mm × 10 mm
  • 50 g

Téléchargement (IMED 19159_NUM)

Quelques articles recommandés
La presse en parle

Recensione

Roberto Mandolini, Ondarock, 29 juillet 2019

L’arte acusmatica continua ad essere un universo pieno di fascino per chi si avvicina allo studio della musica elettronica. Capita così che dopo più di cinquant’anni dal celebre trattato di Pierre Schaeffer, la capacità di saper creare realtà immaginarie utilizzando trasduttori acustici è materia di studio nelle più prestigiose Università.

La biografia di Nikos Stavropoulos riporta che è nato ad Atene quarantaquattro anni fa e attualmente è un lettore all’Università del Galles, dove ha studiato composizione con Andrew Lewis e Adrian Moore.

Gli otto brani raccolti su Micro-lieux sono stati scritti tra il 2003 e il 2017. Periodo durante il quale il musicista greco è diventato membro del Music, Sound & Performance Group della Leeds Beckett University, del British ElectroAcoustic Network (BEAN) e della Hellenic Electroacoustic Music Composers Association (HELMCA). Riconoscimenti importanti che fanno di Stavropoulos un’eminenza nell’universo elettronico accademico.

La più vecchia tra le tracce raccolte su Micro-lieux e Atropos, quasi undici minuti in cui il compositore inglese d’adozione sembra voler farci entrare in caverne oscure per metterci a contatto con miti antichissimi: le dinamiche dei timbri utilizzati sono stupefacenti, in grado di passare da frequenze altissime a rantoli subsonici che smuovono le pietre.

La sintesi granulare utilizzata da Stavropoulos è una tecnica che permette di creare effetti stupefacenti partendo da semplici suoni monofonici: su Granatum e Topophilia viene creato uno spazio multidimensionale dove far muovere gli oggetti seguendo chissà quali leggi della Fisica. Su Granicus il collega Alexander Pepelasis accompagna Stavropoulos con percussioni marziane.

… la dynamique des timbres utilisés sont étonnants, capables de passer de très hautes fréquences à des diatribes subsoniques qui déplacent les pierres.

Review

Giuseppe Pisano, Toneshift, 8 juillet 2019

Nikos Stavropoulos is a Greek acousmatic music composer, formally educated in the UK and based in Leeds. His strong academic background links his work to the British school of Simon Emmerson and Denis Smalley but, despite his aesthetic being deeply rooted in that field, Nikos has a very personal perspective and carefully blends his Mediterranean heritage within his work, resulting in a complex structure of cultural references and mythical vestiges.

Micro-lieux is a collection of works composed between 2003 and 2017 and connected together by a very unique standpoint about the nature of granular sounds. In all his pure acousmatic pieces Stavropoulos includes organic elements and constant references to botany, seeds and vegetal corpuscles from which new life can stem and fractally evolve into the most complex and unexpected shapes. His gestures never feel as they were artificially sculpted by human hands, instead they happen gently as if they were the most natural consequence of the interactions occurring between organic agents. The composers behaviour in such setting is maieutic, fertilizing the soil and helping to extract and shape a formal sense from the rhizomatic structure of the natural chaos. Compositions such as Granatum, Ballistichory and Nyctinasty are the best examples of this particular attitude, in which the composer feels more like an Arcadian observer of utopic ecosystems and wanders, body and mind, in an introspective elegy, ready to be infused by the truth of a sonic revelation, an acoustic granular epiphany.

A totally different discourse is necessary for Granicus. Here the martial rhythmic patterns counterpointing the concrete sounds set us in a primitive tribal environment of Doric flavour, while the reference to the battle of the Granicus River — the first major victory of Alexander the Great against the Persian empire in 334 BC — together with the ponderous bass pedal entering about half way through piece, serve to establish an epic narrative that flows strongly throughout the piece.

Once again the electroacoustic consciousness blends with the Greek heritage of the composer: while the interaction between percussion phrasing and electronic sounds shares features with the live electronic performances of Gilles Gobeil, the choice of timbres and pace are reminiscent of percussion pieces by Iannis Xenakis, such as the second movement of Rebonds, Psappha and Peaux from Pleiades.

This is a strong first release for Nikos Stavropoulos, and a very good asset for Empreintes DIGITALes.

This is a strong first release for Nikos Stavropoulos, and a very good asset for Empreintes DIGITALes.

Review

ST, Electronic Sound, no 54, 1 juillet 2019
… the record is consistently engaging and often brilliant.

Review

Stuart Bruce, Chain DLK, 11 juin 2019

There’s a strongly academic approach at work in UK-based Nikos Stavropoulos’ first album (perhaps unsurprisingly for someone with a Doctor title). It’s a compilation of eight works dated between 2003 and 2017, each typically between seven and eleven minutes long and each accompanied by their own independent explanatory paragraph that describes or justifies it with reference first to its title, then by the musical process by which it was reached.

Despite being a compilation spanning works over more than a decade though, this still holds together with the consistency of an artist album, because of a relatively singular and persistent approach. Predominantly, this is electroacoustic music with quite a bubbly nature, transposing biological data and rapid but arhythmic organic noises into fragile-sounding synthetic tones. It’s frequently scratchy, but interspersed with occasional thicker and wetter bass noises and rumbling percussive grumbles that add an unpredictable drama. The result is both atmospheric and alien, with a generally intimate, sometimes almost claustrophobic tone.

Pieces like Ballistichory, despite being inspired by seed dispersal, sound organically alive in a way that is unlikely to appeal to anyone with phobias of crawling insects, sounding as it does like angry ant colonies microphoned up while they strategise and attack. Other works like Nyctinasty and Granatum are drawn from very similar source remedies but are a little mellower, despite still being rapid — like a sonic interpretation of what vegetables would sound like if they could tweet like songbirds.

Granicus stands out as an exception, by drawing from ancient-sounding Eastern European and Asian dance rhythms that are contrasted and contradicted against themselves to some degree, but which for the most part hang together as a dramatic piece worthy of a dusty, desert-based, before-the-battle-tension scene for a non-existent movie.

There’s something a little over-familiar about the release as a whole — the combination of wet and bubbly organic grain noises feel a little like an electroacoustic staple and it doesn’t feel like any new ground has been identified with it here. To its credit though it is a polished and accessible example of it, with accompanying texts that serve well as an introductory process for new or sceptical listeners.

Predominantly, this is electroacoustic music with quite a bubbly nature, transposing biological data and rapid but arhythmic organic noises into fragile-sounding synthetic tones.

Interview

Anthony P Frangos, To Periodiko, 5 juin 2019

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975 και αφού έκανε εδώ μουσικές σπουδές συνέχισε σε ανώτερο επίπεδο στο Πανεπιστήμιο της Ουαλίας και στο Σέφιλντ. Αριθμεί πολλές εμφανίσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου και έχει τιμηθεί με διάφορα βραβεία. Θεωρήσαμε ενδιαφέρουσα τη συζήτηση μαζί του όταν έπεσε στην αντίληψή μας το τελευταίο έργο του, “Micro-lieux” στην Καναδική empreintes DIGITALes, πρωτοπόρα ετικέτα στην ηλεκτροακουστική / ακουσματική (acousmatics) μουσική. Ο λόγος για τον Νίκο Σταυρόπουλο του οποίου η δουλειά διατρέχει τις τεχνικές στην εμβάθυνση της ακουσματικής εμπειρίας και της διάρθρωσης του ακουστικού χώρου- έννοιες που θα αποσαφηνιστούν, ελπίζουμε αρκετά, κατά την διάρκεια της συνομιλίας μας.

– Θα θέλαμε ένα σύντομο curriculum vitae σχετικά με τις σπουδές σου, το εκπαιδευτικό σου έργο και την δουλειά σου ως συνθέτης.

Ν.Σ.: Σπούδασα πιάνο και θεωρητικά στην Ελλάδα και είμαι απόφοιτος του τμήματος μουσικών σπουδών του Πανεπιστημίου της Ουαλίας. Ειδικεύτηκα μεταπτυχιακά στην μουσική σύνθεση, εστιάζοντας στην ηλεκτροακουστική μουσική και εκπόνησα διδακτορική διατριβή στο τμήμα μουσικών σπουδών του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ.

Γράφω κυρίως ακουσματική αλλά και οργανική μουσική και το έργο μου εστιάζει στην άρθρωση του ακουστικού χώρου, την χρήση πολυκάναλων συστημάτων και την έννοια της απτότητας του ήχου στην ηλεκτροακουστική μουσική.

Συνθέσεις μου μεταδίδονται από το ραδιόφωνο και παρουσιάζονται τακτικά σε φεστιβάλ στην Ευρώπη, Ασία και Αμερική και έχουν βραβευτεί σε περισσότερους από 20 διεθνείς διαγωνισμούς. Πρόσφατες διακρίσεις περιλαμβάνουν πρώτα βραβεία στο διαγωνισμό του ινστιτούτου Destellos στην Αργεντινή, στο διεθνή διαγωνισμό ηλεκτρονικής μουσικής Γιάννης Ξενάκης, στον διαγωνισμό σύνθεσης του πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριντας στην κατηγορία της ηλεκτρονικής μουσικής, και δεύτερο και τρίτο βραβείο αντίστοιχα στους διαγωνισμούς σύνθεσης ηλεκτρονικής μουσικής στην Βουλγαρία (Computer Space) και στο Μονακό (Concours International de Composition Electroacoustique).

Από το 2006 διδάσκω μουσική σύνθεση και μουσική τεχνολογία και ηγούμαι της ερευνητικής ομάδας Echochroma New Music Research Group στο πανεπιστήμιο Leeds Beckett στην Μεγάλη Βρετανία.

Ν.Σ.: Ηλεκτροακουστική μουσική είναι ένας όρος ομπρέλα που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα ευρύ φάσμα πρακτικών της ηλεκτρονικής μουσικής και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, είδη όπως η ακουσματική μουσική ή συγκεκριμένη μουσική (musique concrète), ηχοτοπία, συνθετική μουσική, χρήση ηλεκτρονικών σε πραγματικό χρόνο και πιο πρόσφατα αλγοριθμική σύνθεση ήχου σε πραγματικό χρόνο. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω πρακτικών είναι ότι βασίζονται στην χρήση της ηλεκτρονικής και ψηφιακής τεχνολογίας για την δημιουργία και την οργάνωση του ηχητικού υλικού και χρησιμοποιώ ηχεία για την προβολή των ήχων στον χώρο. Στα παραπάνω θα πρέπει να προσθέσουμε και τις αισθητικές προτεραιότητες αυτών των πρακτικών που έχουν να κάνουν με μια μουσική γλώσσα που επικεντρώνεται σε ηχοχρωματικές δομές και συνειδητά αποφεύγει δομές που βασίζονται στην άρθρωση φθόγγων με συγκεκριμένο τονικό ύψος (νότες). Θεωρώ πως αυτή η διάκριση είναι καίρια στην προσπάθεια να ορίσουμε αλλά και να κατανοήσουμε την έννοια της Ηλεκτροακουστικής Μουσικής μιας και η τεχνολογία είναι πανταχού παρούσα στην μουσική σύνθεση και στην μουσική παραγωγή γενικά και στην πλειονότητα του χρόνου η μουσική που ακούμε πηγάζει από ηχεία.

– Η μέθοδος δημιουργίας του “Micro-lieux” (Micro-lieux, σημαίνει Μικρό- τοποι;)

Ν.Σ.: Ακριβώς, ο τίτλος του δίσκου σημαίνει μικρότοποι και αντικατοπτρίζει κάποιες από τις ιδέες και τις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στη δημιουργία των έργων και είναι μια αναφορά στην σημασία του ακουστικού χώρου στην δουλειά μου. Αυτή η κυκλοφορία περιέχει έργα από το 2003 μέχρι και το 2017 τα οποία, με την εξαίρεση του «Granicus», είναι ακουσματικά, δηλαδή είναι φτιαγμένα στο στούντιο χωρίς την χρήση μουσικών οργάνων. Η μέθοδος δημιουργίας βασίζεται στην συλλογή ηχητικού υλικού με μικρόφωνα – συνήθως με αισθητικά και όχι εννοιολογικά κριτήρια – και στην συνέχεια στην επεξεργασία και οργάνωση του υλικού αυτού με λογισμικά που χρησιμοποιούνται στο σχεδιασμό ήχου και στην μουσική παραγωγή. Η μέθοδος αυτή έχει τις ρίζες της στην musique concrète, στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, και προσεγγίζει τον ήχο ως «χειροπιαστό” και εύπλαστο υλικό (μέσω της τεχνολογίας) και κατά συνέπεια την μουσική σύνθεση ως μια πλαστική τέχνη.

Η συλλογή του αρχικού υλικού για τα δύο πιο πρόσφατα έργα («Topophilia» και «Karst Grotto») έγινε με τεχνικές πολυκαναλικής ηχογράφησης (surround) με σκοπό την καταγραφή όχι μόνο των ηχοχρωμάτων αλλά και της ηχητικής χωροδιάταξης. Καθιερωμένες τεχνικές surround προσαρμόστηκαν έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν σε πεδία ηχογράφησης που η διάμετρος τους δεν ξεπερνά τα 20 με 30 εκατοστά. Χρησιμοποιώ τα χαρακτηριστικά που προσλαμβάνουν οι ήχοι όταν βρίσκονται πολύ κοντά και την δομή του ακουστικού μικροχώρου, τον οποίο ορίζω ως ένα ακουστικό χώρο ο οποίος είναι προσβάσιμος στον ακροατή μόνο μέσω της ηχογράφησης (καταγράφεται και μεγεθύνεται στην αναπαραγωγή).

Ν.Σ.: Θεωρώ τους τίτλους ως μια ευκαιρία να υποψιάσω τον ακροατή για κάποιες από τις ιδέες που πραγματεύονται τα έργα, τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται αλλά και συνδέσεις που προέκυψαν μέσα από την ενασχόληση με το συγκεκριμένο υλικό κάθε φορά, αλλά και να τον προσκαλέσω να μυθολογήσει με αφετηρία την ακουστική εμπειρία. Έτσι, οι τίτλοι δεν εμπνέουν αλλά εμπνέονται από τα μουσικά κομμάτια και εμφανίζονται σχεδόν πάντα μετά την ολοκλήρωση του έργου. Η μυθολογία και η επιστήμες αποκαλύπτουν πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας αλλά και του φυσικού κόσμου, και με ένα τρόπο τις συνοψίζουν. Είναι λοιπόν και οι δύο πρόσφορο έδαφος όταν κανείς ψάχνει τίτλους για μουσικά έργα που είναι φύσει αφηρημένα.

– Μίλησέ μας για το τους ρυθμούς των κρουστών στο “Granicus”.

Ν.Σ.: Το «Granicus», ένα έργο για κρουστά και ηλεκτρονικούς ήχους, βασίζεται σε ρυθμούς που χρησιμοποιούνται στις παραδοσιακές μουσικές των Βαλκανίων και της βορειοδυτικής Τουρκίας. Σε πολλά σημεία του έργου οι ρυθμοί τσάμικος, λάζικος και άλλα είδη καρσιλαμά χρησιμοποιούνται ανά διαστήματα αυτούσιοι και είναι αναγνωρίσιμοι, και σε άλλα οι ρυθμοί που ακούγονται είναι παράγωγα επεξεργασίας των παραπάνω με διάφορες τεχνικές (αναστροφή, ρυθμική αύξηση ή μείωση, παραλλαγή κλπ.). Το έργο χρησιμοποιεί ως επί το πλείστον συμβατικές ρυθμικές δομές που βασίζονται σε αριθμητικές αναλογίες και στην επανάληψη, αλλά και σε ποιο ελεύθερα ρυθμικά περάσματα. Το ηλεκτρονικό μέρος του έργου αναπτύσσει χρωματικά τις ρυθμικές δομές και αντιδρά σε αυτές χωρίς να τις ανταγωνίζεται.

– Ανάλυσέ μας τον όρο «acoustic space»«ακουστικός χώρος».

Ν.Σ.: Ο όρος αναφέρεται στο χώρο που γίνεται αντιληπτός μέσω της ακοής και εμφανίζεται αρχικά στο συγγραφικό έργο του γνωστού θεωρητικού Marshall McLuhan, ο οποίος εξηγεί πως τα χαρακτηριστικά του ακουστικού χώρου διαφέρουν από αυτά του οπτικού, η ευκλείδιου χώρου. Ο ακουστικός χώρος, σε αντίθεση με τον οπτικό, δεν περιέχει τα πράγματα / αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων και των ηχητικών αντικειμένων (sound objects), αλλά δημιουργείται από αυτά. Φανταστείτε πως θα αναγνωρίζατε τον χώρο που σας περιβάλλει σε μια συνθήκη όπου δεν θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε την όρασή σας. Σε μία τέτοια περίπτωση εάν δεν υπάρχει ήχος δεν υπάρχει και χώρος. O ακουστικός χώρος δεν έχει όρια και ορίζοντα, ενθαρρύνει μια ολιστική προσέγγιση, μιας και έχουμε την δυνατότητα να προσλάβουμε όλους τους ήχους που συμβαίνουν γύρω μας ταυτόχρονα σε (σε αντίθεση με τον οπτικό χώρο οποίος ενθαρρύνει την εστίαση σε ένα σημείο κάθε φορά), και είναι ασυνεχής και δυναμικός. Αυτές οι θεωρητικές ιδέες με βοήθησαν να κατανοήσω την διαφορετικότητα της τρισδιάστατης μουσικής εμπειρίας που απορρέει από τις πρακτικές της ηλεκτροακουστικής μουσικής. Είχα την τύχη να έχω πρόσβαση σε πολυκάναλα συστήματα και στο στούντιο και σε συναυλίες από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και από τότε χρησιμοποιώ το ακουστικό χώρο ως στοιχείο έκφρασης και δομής στα έργα μου.

– Τα μελλοντικά σου καλλιτεχνικά πλάνα;

Ν.Σ.: Μελλοντικά καλλιτεχνικά πλάνα περιλαμβάνουν ένα καινούργιο έργο βασισμένο σε ηχογραφήσεις μικροχώρων, που έχουν γίνει με ένα πολυκάναλο μικρόφωνο δεύτερης γενιάς το οποίο σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε με την βοήθεια φίλων και συνεργατών, και θα κάνει χρήση της τεχνολογίας ambisonics. Παράλληλα, δουλεύω με συναδέλφους στο πανεπιστήμιο Leeds Beckett ερευνώντας τις δυνατότητες και ευκαιρίες που προσφέρουν τα συστήματα εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας στην δημιουργία αλλά και στην παρουσίαση της ηλεκτροακουστικής μουσικής.